Avrupa Birliği Konseyi tarafından 21 Mayıs 2024 tarihinde Avrupa Birliği Yapay Zekâ Kanunu’nun kabul edilmesinin ardından Türkiye’de de diğer ülkelerde olduğu gibi yapay zekâ konusunda bir yasal düzenleme getirilmesi gerekliliği gündemde. Bu kapsamda, Türkiye Büyük Milliyet Meclisi Başkanlığı’na 24 Haziran 2024 tarihinde Türkiye’nin ilk Yapay Zekâ Kanun teklifi sunuldu.
Kanun teklifi 8 maddeden oluşuyor. Kanun Teklifi’nin kapsamı yapay zekâ sistem sağlayıcıları, dağıtıcıları, kullanıcıları, ithalatçıları ve distribütörleri ile yapay zekâ sistemlerinden etkilenen kişileri kapsıyor. Bu haliyle Avrupa Birliği Yapay Zekâ Kanunu ile karşılaştırıldığında yurtdışında geliştirilen ve Türkiye’deki kullanıcılara sunulan yapay zekâ sistemlerinin Kanun kapsamında olup olmayacağı ise açık bir şekilde belirtilmiyor. Kanun teklifinde dikkat çeken bir diğer unsur, Türkiye’de ilk defa bir kanun teklifinde yapay zekâ tanımına yer verilmesi. Kanun teklifi yapay zekâ şöyle tanımlanıyor: ‘‘İnsan benzeri bilişsel işlevleri yerine getirebilen ve öğrenme, mantık yürütme, problem çözme, algılama ve dil anlama gibi yeteneklere sahip bilgisayar tabanlı sistem.’’[1]
Kanun teklifinde ayrıca bazı uyulması gerekli temel etik ilkelere de yer veriliyor:
- Yapay zeka sistemlerinin güvenli olması
- Yapay zeka sistemlerinin şeffaflık prensibine uygun bir biçimde kullanıcıları bilgilendirmesi
- Yapay zeka sistemlerinin herhangi bir şekilde ayrımcılık yapmadan adil bir biçimde karar alma süreçlerini yönetmesi
- Yapay zeka sistemlerinin kullanıcılara karşı sorumluluk üstlenmesi ve hesap verebilir olması
- Kişisel verilerin korunmasına ilişkin gerekli önlemlerin alınması
Kanun teklifinde tıpkı Avrupa Birliği Yapay Zekâ Kanunu’nda olduğu gibi yüksek risk içeren yapay zekâ sistemlerinin ayrı bir denetime ve değerlendirmeye tabi tutulması gerekliliği vurgulanıyor. Ancak bu denetim ve değerlendirmenin hangi kriterler dikkate alınarak yapılacağı ise belirtilmiyor.
Kanun teklifinin 6. maddesinde ayrıca yaptırım olarak para cezasına yer veriliyor:
- Yasaklanan yapay zekâ uygulamaları için 35 milyon TL veya yıllık cironun %7’sine kadar para cezası
- Yükümlülüklerin ihlali için 15 milyon TL veya yıllık cironun %3’üne kadar para cezası
- Yanlış bilgi sağlanması durumunda 7.5 milyon TL veya yıllık cironun %1,5’ine kadar para cezası’’[2]
Sunulan kanun teklifi Türkiye Büyük Millet Meclisi İç Tüzüğü uyarınca Esas Komisyon’a havale edildiği günden itibaren en geç 45 gün içerisinde sonuçlanacak.
Elvin Egemenoğlu
Avukat / Associate
Kaynakça:
Bir yanıt yazın